Stanowisko Naczelnej Rady Lekarskiej

Stanowisko Nr 19/07A/ Naczelnej Rady Lekarskiej

z dnia 26 października 2007 r. w sprawie zasad stwierdzania zgonu

Naczelna Rada Lekarska, po zapoznaniu się z Obwieszczeniem Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie kryteriów i sposobu stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu, stoi na stanowisku, iż stwierdzenie zgonu w każdej sytuacji należy do kompetencji lekarza lub lekarza dentysty. W większości sytuacji nie nastręczających trudności diagnostycznych czynności tej dokonuje się jednoosobowo w oparciu o tradycyjne kryteria.

W sytuacjach szczególnych, zwłaszcza takich jak stwierdzenie zgonu w związku z pobieraniem narządów do przeszczepienia lub stwierdzanie zgonu osób hospitalizowanych w oddziałach intensywnej opieki medycznej (szczególnie gdy stosowana jest aparatura sztucznie podtrzymująca pracę układu krążeniowo-oddechowego), należy stosować kryteria i procedury przyjęte w obwieszczeniu Ministra Zdrowia. Stwierdzenie zgonu w trybie opisanym w obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2007 r. jest równoważne ze stwierdzeniem zgonu w sposób tradycyjny i brak jakichkolwiek przesłanek merytorycznych, aby przyjęte w obwieszczeniu kryteria stosować jedynie w sytuacjach, gdy stwierdzenie zgonu następuje w związku z pobieraniem narządów do przeszczepienia.

Polska Unia Medycyny Transplantacyjnej

W ciągu minionych lat przeszczepianie narządów i szpiku stało się uznanym sposobem leczenia chorych ze schyłkową niewydolnością własnych narządów. Transplantacja jest skuteczną i bezpieczną metodą leczenia, niejednokrotnie ratującą życie. Dzięki niej, chorzy po przeszczepieniu nerki, serca lub wątroby mogą wrócić do normalnego życia rodzinnego i zawodowego.

Wyniki przeszczepiania narządów i szpiku w Polsce są bardzo dobre i nie ustępują wynikom w najlepszych ośrodkach światowych. Mimo, że liczba wykonywanych zabiegów zwiększa się z roku na rok, jest zbyt mała w stosunku do potrzeb.

Medycyna transplantacyjna należy do bardzo nowoczesnych, ale zarazem drogich technologii medycznych. Wiadomo, że drogie technologie medyczne, zwłaszcza w takim kraju jak Polska, w którym nakłady na ochronę zdrowia są niedostateczne, nie mogą być w pełnym zakresie dostępne dla wszystkich potrzebujących. Z drugiej strony dawno udowodniono, że nakłady na medycynę transplantacyjną są opłacalne. Postępy transplantologii doprowadziły do rozwoju immunologii, lepszego zrozumienia procesów ontogenezy, udoskonalenia sposobów leczenia chorób zakaźnych oraz rozwoju szeregu innych specjalności klinicznych. Ostatnie pięćdziesięciolecie wykazało, jak wielki wpływ na postęp nauk medycznych, a zatem i podstawowej opieki zdrowotnej, wywarł rozwój transplantologii. Dotyczy to rozpoznawania i leczenia zakażeń oportunistycznych, zakażeń wirusowych, genetycznego uwarunkowania rozwoju chorób nowotworowych, zaburzeń autoimmunologicznych  i szeregu innych.

Zatem, nie będzie przesadą stwierdzenie, ze dzięki postępom medycyny transplantacyjnej doszło do poprawy podstawowej opieki zdrowotnej. Dlatego właśnie, w wielu krajach systemy ochrony zdrowia przywiązują duże znaczenie do rozwoju tej specjalności medycznej.

Rozwój medycyny transplantacyjnej powinien stanowić także jeden z priorytetów Rządu RP w zakresie polityki ochrony zdrowia, ponieważ transplantacja narządów i tkanek jest metodą pozwalającą na uratowanie życia lub znaczącą poprawę jakości życia 2-3 tysięcy ludzi w skali roku. Zwiększenie nakładów na przeszczepianie nerek pozwoli na znaczące oszczędności w skali kraju, zważywszy na fakt, iż zabieg przeszczepienia nerki jest dwukrotnie tańszy niż dializoterapia, a jakość życia po takim zabiegu jest nieporównywalnie większa. Dla chorych oczekujących przeszczepienia płuc, wątroby i serca nie ma innej alternatywy poza przeszczepieniem narządu.