Apel do Społeczeństwa, Parlamentu i Rządu RP

 

Minęły 42 lata od pierwszego udanego przeszczepienia nerki w Polsce. Od tego czasu uratowano życie kilkunastu tysiącom pacjentów z niewydolnością nerek, wątroby, serca czy płuc, wyleczono kilka tysięcy osób chorych na białaczkę. Wykonano ponad 150 tysięcy przeszczepów tkankowych (kości, skóry, rogówki, zastawek serca) u chorych, którzy po takim zabiegu powrócili do normalnego życia zawodowego. W ciągu ostatnich 15 lat osiągnęliśmy w Polsce w tej dziedzinie prawdziwy sukces. Zwiększyła się zdecydowanie dostępność tej metody leczenia, a jej wyniki osiągnęły poziom nieodbiegający od standardów światowych.

Sukcesy przeszczepiania tkanek i narządów spowodowały, że liczba chorych oczekujących na takie leczenie rośnie bardzo szybko, a możliwości zaspokojenia tych potrzeb są niezwykle ograniczone. Niedobór narządów jest zjawiskiem ogólnoświatowym, jednak w Polsce problem ten nasilił się w ostatnim roku, w którym wykonano o 45 proc. mniej przeszczepień narządów niż w latach ubiegłych.

Przeszczepianie narządów to nowoczesna, stosunkowo droga technologia. Tkanek, komórek ani narządów nie można dotąd wyhodować ani kupić. Muszą one pochodzić z organizmu innej osoby - dawcy żywego lub zmarłego. Przeszczepianie szpiku i narządów jest jedyną specjalnością, w której największe nawet nakłady ze strony płatnika nic nie dadzą bez współdziałania społeczeństwa, bez narządu pochodzącego od osoby zmarłej. Dlatego uważamy, że narządy pobrane od zmarłych to bezcenny wkład społeczeństwa we własny system ochrony zdrowia. Zatem przeszczepianie narządów i szpiku musi znaleźć się w gwarantowanym koszyku świadczeń.

Nakłady na rozwój medycyny transplantacyjnej w pełni zwracają się społeczeństwu. Zdajemy sobie sprawę, że potrzeby finansowe w zakresie systemu ochrony zdrowia są ogromne i dotyczą wszystkich jej sfer. Niemniej warto pamiętać, że dzięki osiągnięciom transplantologii doszło na przestrzeni lat do znacznego postępu w innych działach medycyny. Inwestowanie w postęp transplantologii prowadzi m.in. do lepszego rozumienia mechanizmów powstawania różnych chorób, leczenia zakażeń, zaburzeń odporności. Przykładów takich jest znacznie więcej.

Zwracamy się do Rządu RP oraz Szanownych Senatorów i Posłów RP o wsparcie naszych starań o zapewnienie właściwego finansowania przeszczepiania narządów i szpiku i o zapewnienie rozwoju tej specjalności przez przyjęcie Narodowego Programu Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej. Medycyna transplantacyjna na świecie rozwija się. Wykonuje się przeszczepianie jelita, kończyn, wprowadza się przeszczepy komórek (które w niektórych przypadkach będą mogły zastąpić przeszczepienie całego narządu). Przyjęcie tego programu zapewni wprowadzenie nowych sposobów leczenia i będzie w interesie całego społeczeństwa.

Zwracamy się również do wszystkich Koleżanek i Kolegów Lekarzy. Niezależnie od aktualnych problemów w systemie ochrony zdrowia w Polsce starajmy się pamiętać, że identyfikacja możliwości pobrania narządów od osób zmarłych jest naszym zawodowym i moralnym obowiązkiem. Postępowanie lekarskie zgodne z zasadami sztuki i zgodne z prawem nie może i na pewno nie narazi nikogo na odpowiedzialność karną czy cywilną.

Zwracamy się do całego społeczeństwa o akceptację pobierania narządów od zmarłych. Apelują o to również Komisja Europejska oraz Światowa Organizacja Zdrowia. Przeszczepianie narządów łączy tragedię śmierci z radością życia. Akceptacja pobrania narządów od osoby nam bliskiej, która zmarła, pozwala na uratowanie życia kilku innym osobom.

Polska Unia Medycyny Transplantacyjnej, Krajowa Rada Transplantacyjna, Polskie Towarzystwo Transplantacyjne, Polskie Towarzystwo Nefrologiczne, Naczelna Izba Lekarska, Fundacja Zjednoczeni dla Transplantacji, Stowarzyszenie Życie po Przeszczepie, Europejska Fundacja Honorowego Dawcy Krwi- kampania Krewniacy,

Stanowisko Naczelnej Rady Lekarskiej

Stanowisko Nr 19/07A/ Naczelnej Rady Lekarskiej

z dnia 26 października 2007 r. w sprawie zasad stwierdzania zgonu

Naczelna Rada Lekarska, po zapoznaniu się z Obwieszczeniem Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie kryteriów i sposobu stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu, stoi na stanowisku, iż stwierdzenie zgonu w każdej sytuacji należy do kompetencji lekarza lub lekarza dentysty. W większości sytuacji nie nastręczających trudności diagnostycznych czynności tej dokonuje się jednoosobowo w oparciu o tradycyjne kryteria.

W sytuacjach szczególnych, zwłaszcza takich jak stwierdzenie zgonu w związku z pobieraniem narządów do przeszczepienia lub stwierdzanie zgonu osób hospitalizowanych w oddziałach intensywnej opieki medycznej (szczególnie gdy stosowana jest aparatura sztucznie podtrzymująca pracę układu krążeniowo-oddechowego), należy stosować kryteria i procedury przyjęte w obwieszczeniu Ministra Zdrowia. Stwierdzenie zgonu w trybie opisanym w obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2007 r. jest równoważne ze stwierdzeniem zgonu w sposób tradycyjny i brak jakichkolwiek przesłanek merytorycznych, aby przyjęte w obwieszczeniu kryteria stosować jedynie w sytuacjach, gdy stwierdzenie zgonu następuje w związku z pobieraniem narządów do przeszczepienia.

STANOWISKO NACZELNEJ RADY LEKARSKIEJ z dnia 26 października 2007 r. w sprawie zasad stwierdzania zgonu

Polska Unia Medycyny Transplantacyjnej

W ciągu minionych lat przeszczepianie narządów i szpiku stało się uznanym sposobem leczenia chorych ze schyłkową niewydolnością własnych narządów. Transplantacja jest skuteczną i bezpieczną metodą leczenia, niejednokrotnie ratującą życie. Dzięki niej, chorzy po przeszczepieniu nerki, serca lub wątroby mogą wrócić do normalnego życia rodzinnego i zawodowego.

Wyniki przeszczepiania narządów i szpiku w Polsce są bardzo dobre i nie ustępują wynikom w najlepszych ośrodkach światowych. Mimo, że liczba wykonywanych zabiegów zwiększa się z roku na rok, jest zbyt mała w stosunku do potrzeb.

Medycyna transplantacyjna należy do bardzo nowoczesnych, ale zarazem drogich technologii medycznych. Wiadomo, że drogie technologie medyczne, zwłaszcza w takim kraju jak Polska, w którym nakłady na ochronę zdrowia są niedostateczne, nie mogą być w pełnym zakresie dostępne dla wszystkich potrzebujących. Z drugiej strony dawno udowodniono, że nakłady na medycynę transplantacyjną są opłacalne. Postępy transplantologii doprowadziły do rozwoju immunologii, lepszego zrozumienia procesów ontogenezy, udoskonalenia sposobów leczenia chorób zakaźnych oraz rozwoju szeregu innych specjalności klinicznych. Ostatnie pięćdziesięciolecie wykazało, jak wielki wpływ na postęp nauk medycznych, a zatem i podstawowej opieki zdrowotnej, wywarł rozwój transplantologii. Dotyczy to rozpoznawania i leczenia zakażeń oportunistycznych, zakażeń wirusowych, genetycznego uwarunkowania rozwoju chorób nowotworowych, zaburzeń autoimmunologicznych  i szeregu innych.

Zatem, nie będzie przesadą stwierdzenie, ze dzięki postępom medycyny transplantacyjnej doszło do poprawy podstawowej opieki zdrowotnej. Dlatego właśnie, w wielu krajach systemy ochrony zdrowia przywiązują duże znaczenie do rozwoju tej specjalności medycznej.

Rozwój medycyny transplantacyjnej powinien stanowić także jeden z priorytetów Rządu RP w zakresie polityki ochrony zdrowia, ponieważ transplantacja narządów i tkanek jest metodą pozwalającą na uratowanie życia lub znaczącą poprawę jakości życia 2-3 tysięcy ludzi w skali roku. Zwiększenie nakładów na przeszczepianie nerek pozwoli na znaczące oszczędności w skali kraju, zważywszy na fakt, iż zabieg przeszczepienia nerki jest dwukrotnie tańszy niż dializoterapia, a jakość życia po takim zabiegu jest nieporównywalnie większa. Dla chorych oczekujących przeszczepienia płuc, wątroby i serca nie ma innej alternatywy poza przeszczepieniem narządu.

List prof. W. Rowińskiego

Szanowni i Drodzy Koledzy!

showpic('left','','','','img/nil/gazeta/n200803/n20080307a_small.jpg','img/nil/gazeta/n200803/n20080307a.jpg'); Minęło ponad 40 lat od pierwszego w Polsce przeszczepienia nerki pobranej od osoby zmarłej. Byłem jedną z osób uczestniczących w tym zabiegu i opiekowałem się poddaną mu chorą i kolejnymi podobnymi pacjentami w okresie pooperacyjnym. Rozwój programu przeszczepiania narządów następował powoli. Brakowało przepisów prawnych, odpowiedniej liczby przygotowanych ośrodków i wyszkolonych profesjonalistów, ale przede wszystkim ten nowy sposób leczenia był obcy zarówno środowisku lekarskiemu, jak i społeczeństwu. Początkowo przez kilkanaście lat przeszczepiano jedynie nerki; udane przeszczepienie serca wykonane w 1986 r. przez profesora Zbigniewa Religę wyraźnie poprawiło atmosferę społeczną wokół tego sposobu leczenia i spowodowało, że liczba wykonywanych operacji przeszczepienia nerek, serca, a później i wątroby wzrastała co roku.
W 1996 r. parlament uchwalił ustawę o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów. Ustawa ta w pełni uregulowała wszystkie aspekty medyczne i prawne transplantacji. Ustanowiono, że wolno pobierać narządy od osób zmarłych, jeżeli człowiek ten za życia nie wyraził sprzeciwu. Określiła zasady dotyczące rozpoznawania śmierci mózgu przez niezależną komisję, określiła, w jakiej sytuacji możliwe jest pobieranie nerki (i fragmentu wątroby) od dawców żywych. Ustawa ta została znowelizowana zgodnie z Dyrektywą Europejską przed dwoma laty.

Czytaj więcej: List prof. W. Rowińskiego