POLSKA - DZIENNIK ZACHODNI (2009-10-17 Autor: Agata Markowicz)

Twoja zgoda na przeszczep może uratować życie wielu osobom

Prof. Lech Cierpka podczas redakcyjnego czatu (Fot. Arkadiusz Gola)

W miniony poniedziałek gościem czatu internetowego z Czytelnikami Polski Dziennika Zachodniego był prof. dr hab. n. med. Lech Cierpka, wybitny chirurg i transplantolog, kierownik Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Transplantacyjnej w Szpitalu Klinicznym im. A. Mielęckiego ŚUM w Katowicach.

~Imbir_14: Jaka jest pewność, że osoba, będąca dawcą nie jest nosicielem chorób zakaźnych, np. wirusa HIV lub żółtaczki? Czy wykonuje się "na szybko" jakieś badania? Czy jest w ogóle możliwość zakażenia się w ten sposób?
~prof._Lech_Cierpka: Wszyscy dawcy narządów są badani na obecność nosicielstwa chorób zakaźnych, w tym HIV, HBV, HCV.
 
~fghfghfh: Dlaczego przy nawrocie choroby nowotworowej niemożliwy jest przeszczep szpiku?
~prof._Lech_Cierpka: Kolejny przeszczep szpiku rzeczywiście jest bardzo trudny, z powodu stanu ogólnego chorego, immunizacji, dlatego najczęściej jest nieudany.
 
~fghfghfh: Czy można oddać jakiś swój organ np. nerkę za pieniądze?
~prof._Lech_Cierpka: Nie można. Ustawa określa, że dawca żywy może oddać narząd tylko w obrębie rodziny. W obrębie dalszej rodziny czy konkubinatu można oddać narządy tylko po sądowym udowodnieniu bliskości dawcy i biorcy i silnej więzi emocjonalnej. Warto wiedzieć, że np. kuzyni nie są już najbliższą rodziną. 
 
~Tomi_21: Chciałbym złożyć deklarację, że w razie nagłego wypadku chciałbym oddać swoje organy bez zgody rodziny. Gdzie to można zrobić?
~prof._Lech_Cierpka: Praktycznie w każdej poradni i ośrodku zdrowia powinny znajdować się deklaracje zgody na oddanie narządów. Ponadto deklaracje takie wydają niektóre fundacje, kościoły, organizacje. Można także w portfelu nosić własnoręcznie wypisaną kartkę, na której będzie zgoda na pobranie narządów po śmierci. 

~Seniorita_Klaudia: Jak dowiedzieć się, czy osoby, którym oddano narząd żyją? Jestem tego ciekawa, bo ponad 7 lat temu mój tato był dawcą serca i dwóch nerek.
~prof._Lech_Cierpka: Nie udziela się informacji rodzinie dawcy o biorcy i biorcy o dawcy. Wiąże się to z mogącymi wystąpić roszczeniami, ewentualnym nachodzeniem biorcy oraz innymi nieprzewidzianymi okolicznościami i problemami emocjonalnymi z tym związanymi 
 
~cieżarówka: Jak długo trwa powrót do zdrowia osoby po przeszczepie serca?
~prof._Lech_Cierpka: Około 2 - 3 tygodnie; w tym czasie powinien nastąpić pełny powrót do zdrowia po udanym przeszczepie. Przyjmuje się, że okres 4 tygodni powinien wystarczyć do powrotu pełnych czynności życiowych i przejścia z finansowania procedury z ministerstwa zdrowia na lokalny NZOZ.
 
~fghfghfh: Co by było, gdyby zmarły zdecydował, że nie chce być dawcą organów, a komuś z jego bliskiej rodziny, np. dzieci, żona  jakiś jego organ mógłby uratować życie?
~prof._Lech_Cierpka: Jeśli jest zapis w centralnym rejestrze sprzeciwów, to nie można pobrać narządów - w żadnej sytuacji. Podobnie, jeśli zmarły w obecności dwóch świadków wyraził swój sprzeciw przeciwko pobraniu jego narządów.
 
~fghfghfh: Gdzie w Polsce jest najlepszy ośrodek, w którym wykonuje się przeszczepy szpiku kostnego?
~prof._Lech_Cierpka: Myślę, że nie trzeba daleko szukać. Ośrodek w Katowicach przy ul. Francuskiej należy do najlepszych w kraju i Europie.
 
~*PoPoker_Face*: Czy zabieg przeszczepu wątroby jest refundowany przez NFZ?
~prof._Lech_Cierpka: Tak, jest w pełni refundowany, ale nie przez NFZ, tylko przez ministerstwo zdrowia.
 
~Piekne_sa_tylko_chwileOna_40+: Czy serce po wszczepieniu zastawek sztucznych i przyjmowaniu duzych dawek Sintromu 18mg nadaje się do przeszczepu?
~prof._Lech_Cierpka: Serce ze sztucznymi zastawkami nie nadaje się do przeszczepu.
 
~Dadher: Czy przetoczenie krwi można nazwać transplantacją?
~prof._Lech_Cierpka: Tak, można nazwać.
 
~fghfghfh: Mam mieć przeszczep stawów biodrowych. Czy po takim zabiegu będę mógł sprawnie się poruszać? Bo słyszałem, że po wszczepieniu endoprotez jedna noga staje się krótsza i są duże trudności w chodzeniu.
~prof._Lech_Cierpka: Wszczepienie endoprotezy nie jest typowym przeszczepem. Mówimy tutaj raczej o wszczepie sztucznego stawu biodrowego, jest to całkiem inny problem i niezwiązany z dzisiejszym tematem czatu.
 
~kasia59_1: Czy po przebytej chorobie onkologicznej mogę być dawcą?
~prof._Lech_Cierpka: Po okresie najczęściej pięciu lat, jeśli nie nastąpi wznowa choroby i można myśleć o wyleczeniu to w takim przypadku można być dawcą.
 
~*PoPoker_Face*: Jak długo trwa zabieg przeszczepu nerek?
~prof._Lech_Cierpka: Taki zabieg trawa ok 1,5 do 2 godzin. 

~*PoPoker_Face*: Jeśli bliska osoba z mojego otoczenia zdecydowałaby się na przeszczep np. nerek, a dawca byłby znaleziony indywidualnie, to jaki byłby czas między zatwierdzeniem osoby do przeszczepu a zabiegiem i od czego byłoby to uzależnione?
~prof._Lech_Cierpka: W wypadku dawcy żywego - nerkę może ofiarować tylko członek najbliższej rodziny. Wymagane są badania kwalifikacyjne dawcy i biorcy, zgodność grup krwi, określenie zgodności tkankowej i wtedy dopiero można myśleć o pobraniu nerki do przeszczepu.

 
~ptaszka: Mam przewlekłe zapalenie trzustki. Czy ta dolegliwość daje podstawy do przeszczepu? Mam 45 lat, choroba na dzień dzisiejszy jest nieuleczalna .
~prof._Lech_Cierpka: Przewlekle zapalenie trzustki nie jest wskazaniem do przeszczepu trzustki. Obecnie jedynym wskazaniem do przeszczepu trzustki jest cukrzyca typu I, z rozwijającymi się powikłaniami najczęściej niewydolnością nerek. W tej grupie chorych praktycznie wykonuje się jednoczasowy przeszczep trzustki i nerki.

 
~ula: Jak wygląda życie bez jednej nerki? Czy można normalnie funkcjonować?
~prof._Lech_Cierpka: Tak, można normalnie funkcjonować.
 
~*PoPoker_Face*: Jakie skutki mogą być dla dawcy po oddaniu szpiku?
~prof._Lech_Cierpka: Praktycznie nie ma żadnych skutków po oddaniu szpiku. Podobnie jak po oddaniu krwi. Krew , szpik są tkanka odnawialną.
 
~Miranda: Kiedyś głośna była akcja wykonywania tatuażu podobnego do znaku nieskończoności dla osób, które chcą być dawcami narządów. A ja słyszałam, że osoby które mają tatuże nie mogą być dawcami. Jak to jest i co pan myśli o samym pomyśle akcji.
~prof._Lech_Cierpka: Są pewne zastrzeżenia co do osób z tatuażem. Kiedyś wykonanie tatuażu wiązano z możliwością zakażenia wirusem żółtaczki zakaźnej B, C lub HIV, dlatego pokutuje jeszcze pewna rezerwa co do pobierania narządów od osób z tatuażem. Obecnie tatuaże wykonuje się w warunkach niezagrażających infekcji i te obawy praktycznie nie powinny mieć miejsca.
 
~Eliza40: gdzie można oddać swój szpik
~prof._Lech_Cierpka: Należy porozumieć się z ośrodkiem wykonującym transplantacje szpiku albo z wojewódzką stacją krwiodawstwa.
 
~Adella: Jakie narządy może oddać żywy człowiek?
~prof._Lech_Cierpka: Można oddać nerkę, fragment wątroby, jedno płuco lub jego segment - czyli narządy podwójne lub te, które można dzielić.
 
~pan_tadeusz: Czy nanotechnologia może wykluczyć przeszczep organów?
~prof._Lech_Cierpka: Na obecnym etapie jedynie narządy pobrane od dawców zmarłych lub żywych mają kliniczne zastosowanie. Są teoretyczne podstawy hodowli narządów z komórek macierzystych, klonowania narządów, ale to na razie teoria.
 
~Funski: Czy w Polsce istnieje domniemana zgoda na pobranie narządów, czy nie? A jeśli tak, to po co pytać rodzinę zmarłego, kora jak wiadomo rzadko godzi się na to.
~prof._Lech_Cierpka: Ma pan racje. Zgodnie z ustawą, nie trzeba pytać rodziny o zgodę na oddanie narządów. Zwłoki nie są masą spadkową rodziny. Pytanie o zgodę rodziny dotyczy wywiadu środowiskowego, czy zmarły za życia, w obecności świadków wypowiadał się na temat oddania, czy nieoddania narządów po swojej śmierci.
 
~ffghfh: Czy można przeszczepić penisa?
~prof._Lech_Cierpka: Można, niemniej jednak funkcjonalność tego narządu może nie być w pełni satysfakcjonująca dla biorcy. 

~Wolny_ś: Czy chorując na astmę oskrzelową, mogę oddać szpik? Wiem, że z oddawaniem krwi jest problem
~prof._Lech_Cierpka: Taki problem u chorego na astmę istnieje. Do pobrania szpiku wymagane jest znieczulenie najczęściej ogólne. Dla chorych z chorymi płucami może to stwarzać zagrożenie życia.
 
~KaśkaMiędzyrzecz25: Czy osoba, która ma łuszczycę, też może być dawcą?
~prof._Lech_Cierpka: Nie ma przeciwwskazań u chorych z łuszczycą do oddania narządów. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną.
 
~pablo_bb21: Czy po ablacji mięśnia sercowego (miałem zespół WPW) można być dawcą szpiku?
~prof._Lech_Cierpka: Istnieje ryzyko powikłania w trakcie pobrania i znieczulenia ogólnego. Wskazania powinien ustalić kardiolog.
 
~szukam: Jezeli jest zgoda osoby na oddanie narządów, to w jakim czasie po zgonie można te narządy pobrać?
~prof._Lech_Cierpka: Czas uzależniony jest od orzeczenia komisji o  śmierci mózgowej,  badań w kierunku chorób wirusowych, wyrównania hemodynamiki krążenia po śmierci, oceny wydolności narządów, powiadomienia i sprowadzenia biorców.  Zwykle trwa to około dwie doby.
 
~nick_2: Czy osoba, która ma rzs, może być dawcą szpiku lub ewentualnie biorcą?
~prof._Lech_Cierpka: Praktycznie najlepszym dawcą jest osoba młoda i zdrowa za życia. Wszelkie obciążenia chorobowe wymagają pełnej diagnostyki i jeśli wystąpią najmniejsze zastrzeżenia i możliwość wystąpienia powikłań u biorcy, odstępuje się od pobrania szpiku.
 
Untitled: Załóżmy, że pewna osoba choruje na toczeń rumieniowaty układowy. Stwierdzono obecność przeciwciał przeciwjądrowych i zespół antyfosfolipidowy. Osoba ta jest leczona sterydami i immunosupresantami. Czy w razie ewentualnej śmierci, może być dawcą któregokolwiek narządu - jeśli żaden z nich nie jest zajęty przez chorobę?
~prof._Lech_Cierpka: Osoby z obciążeniami chorobowymi, tak jak w podanym przypadku, będą raczej zdyskwalifikowane jako potencjalni dawcy narządów.